Internationaal aan de top
De Vlaamse kunsten waren altijd al een eyecatcher in het buitenland. Internationale publieken en professionals zien Vlaamse producties en kunstenaars graag komen. Tegelijk ontwikkelen de kunsten dankzij internationale samenwerking antwoorden op internationaal gedeelde uitdagingen. Dat werpt ook bij ons vruchten af. Denk aan jobcreatie voor kunstenaars, financiering van creaties, buitenlandse waardering, een kwaliteitsvol aanbod in onze kunsthuizen en nieuwe partnerschappen die onze toekomstige positie in de wereld nog versterken.
Zonder sterke internationale samenwerking verzwakken we onze sector dus. Maar die samenwerking komt niet vanzelf. Buitenlandse partners stellen steviger eisen dan ooit, middelen zijn schaarser, de competitie groter. Ook onze ambitie om de zichtbaarheid van de Vlaamse kunsten in het buitenland te versterken stuit op moeilijkheden. De planlast is hoog en de regelgevende kaders zijn weinig transparant en slecht op elkaar afgestemd. De huidige ondersteuning, via subsidies en de bovenbouw, sluit niet altijd aan op onze uitdagingen en moeilijkheden. Hetzelfde geldt voor het overheidsgeïnitieerd stimulansbeleid. Om onze internationale positie te behouden én te versterken is er nood aan een aanpassing van de ondersteuningsmechanismen en van het regelgevend kader.
Betere ondersteuning: instrumenten uit het Kunstendecreet
De tegemoetkomingen voor internationale presentatiemomenten zijn met een maximum van 7.000 euro onrealistisch laag. De subsidies voor internationale presentatieprojecten zijn dan weer beperkt in de tijd, tot één jaar, en er gelden beperkingen op vlak van het aantal aanvragen per productie. Dat staat haaks op de realiteit. Bovendien staat het criterium voor prioritaire regio’s reële kansen voor artistiek waardevolle internationale projecten in de weg.
Onze aanbevelingen
Verhoog de subsidie voor tegemoetkomingen voor internationale presentatiemomenten, zonder extra planlast.
Laat de beperkingen voor de internationale presentatieprojecten vallen. Hanteer de prioritaire regio’s niet meer als een onderscheidend subsidiecriterium.
Nieuwe noden
Onze aanbevelingen
Ondersteun internationale netwerken in ons land die de bezorgdheden van de kunsten op de Europese agenda zetten, zoals Pearle*. Hun kennis en ervaring is van kapitaal belang voor sector en beleidsmakers. Doe er beroep op.
Ondersteun de sector met vertalingen en ondertitelingen voor alle disciplines.
Onderzoek
De sector heeft in het verleden stevig geïnvesteerd in de uitbouw van een sterke internationale positie. De overheid droeg haar steentje bij met de ondersteuning ervan. Maar door de coronapandemie, de energiecrisis en de koopkrachtcrisis liggen de kaarten helemaal anders. Zetten we nog altijd de juiste instrumenten in? Zijn de kritische succesfactoren nog steeds dezelfde? Een grondige doorlichting is nodig, maar we beschikken over onvoldoende data.
Onze aanbevelingen
Investeer samen met de steunpunten in een permanent instrument dat onze internationale aanwezigheid voor alle disciplines in kaart brengt en gebruik de data om het beleid van de sector én van de overheid te verfijnen.
Onderzoek of de bestaande beleidsinstrumenten voor internationalisering voldoende ingrijpen op de kansen, sterktes, zwaktes en bedreigingen die de sector vandaag ondervindt.
Voer specifiek onderzoek naar de kritische succesfactoren voor samenwerking met de landen waar we het meest aanwezig zijn. Geef onze steunpunten de nodige ondersteuning om samen met hun internationale collega’s een grondige evaluatie te maken en met punctuele adviezen te komen voor ondersteunend beleid.
Europese subsidies
Het aantal organisaties dat participeert in de EU-programma's ligt te laag. Bovendien spelen de kunsten een te weinig expliciete rol in de Europese cultuurprogramma’s.
Onze aanbevelingen
Zet de kunsten opnieuw centraal én expliciet in de doelstellingen van de Europese cultuurprogramma’s.
Ontwikkel strategieën en instrumenten of voorzie budgetten die de opstap naar EU-subsidies faciliteren en ze aanvullen. Dit zal het aantal organisaties dat participeert in de EU-programma’s verhogen.
Meer zichtbaarheid
Pas als we internationaal beter zichtbaar zijn, kan onze aanwezigheid buiten de landsgrenzen ook een duurzame impact hebben. Er is nood aan extra ondersteuning om die zichtbaarheid te vergroten.
Onze aanbevelingen
Koppel een internationaal megafoonbeleid aan onze programmatie, creaties en prestaties in eigen land en in het buitenland. Versterk, net zoals onze buurlanden dat doen, de internationale zichtbaarheid van onze kunsten via pers, communicatie en netwerkmomenten in het buitenland.
Ondersteun showcases op initiatief van de sector in België en in het buitenland.
Investeer in de kennis over onze sector van onze buitenlandse vertegenwoordigers. Organiseer voor hen regelmatig ontmoetingen met de sector.
Onze aanbevelingen
Zet in nauw overleg met Pearle* de zorgen van de sector op het vlak van internationale mobiliteit expliciet op de agenda van elk bilateraal en Europees overleg, van interministeriële conferenties en van onze buitenlandse vertegenwoordigers. Organiseer er een colloquium op expertenniveau over tijdens het EU-voorzitterschap van België.
Informeer buitenlandse overheden beter over regelgeving in ons land waardoor controlerende instanties in het buitenland of aan de grens geen beslissingen nemen die niet overeenstemmen met de regelgeving.
Regelgevend kader
Onze werkgevers botsen tegen complexe en weinig afgestemde regelgeving op vlak van arbeidsrecht, belastingen, bedrijfsvoorheffing, sociale zekerheid, detachering, btw, visa en werkvergunningen. Er is nood aan meer afstemming en informatiedoorstroming.
Werkvergunningen
Er gelden andere regels voor werkvergunningen in de drie Belgische gewesten. In Vlaanderen geldt een vergunning slechts voor 21 dagen, in Brussel en Wallonië voor 90 dagen – een periode die veel beter aansluit bij wat nodig is voor onderzoek, creatie en repetities.
Onze aanbeveling
Harmoniseer de procedures voor werkvergunningen in België naar 90 dagen in de drie gewesten. Stem zo gelijk met de drie maanden vrijstelling voor de beroepskaart van zelfstandige artiesten.
Bedrijfsvoorheffing buitenlandse artiesten
De regelgeving bedrijfsvoorheffing buitenlandse artiesten (18% op betalingen aan buitenlandse artiesten na aftrek van forfaits voor podiumprestaties in België) zorgt voor veel onduidelijkheid, planlast en rechtsonzekerheid. Zelfs topexperten blijven het antwoord schuldig op vragen naar de juiste interpretatie ervan. De eventuele financiële meerwaarde voor de overheid weegt al lang niet meer op tegen de kosten die met de uitvoering ervan gepaard gaan.
Onze aanbevelingen
Stel vergoedingen onder de 20.000 euro op jaarbasis vrij van de bedrijfsvoorheffing buitenlandse artiesten, naar analogie met de Verenigde Staten. Op die manier mist de fiscus de inkomsten van de massamanifestaties niet en blijven zowel kleine organisatoren als de overheid gevrijwaard van kostelijke administratieve overlast.
Internationale tewerkstelling en detachering
In elk land gelden andere regels over detachering en is een ander socialezekerheidsstelsel van toepassing, wat touren erg complex maakt. De meldingsplicht voor gedetacheerde werknemers is te ingewikkeld. Nochtans bestaan er Europese instrumenten voor, zoals de eDeclaration en de ESSpass. De sector heeft bovendien te weinig toegang tot gespecialiseerde informatie over internationale tewerkstelling.
Onze aanbevelingen
Stap mee in de ‘eDeclaration for postings of workers within the EU’ en de ESSpass. Dit mag niet ten koste komen van de gebruiksvriendelijkheid van het huidige Belgische systeem.
Organiseer een aanspreekpunt voor werkgevers en werknemers dat de regelgeving proactief en klantvriendelijk ontsluit, punctueel advies verleent rond internationale tewerkstelling, aan dossierondersteuning doet voor individuele organisaties en adequate en concrete oplossingen kan aanreiken bij acute problemen met visa, werkvergunningen of douane. Laat de sector voluit gebruik maken van het advies, de informatie en het kennisdelingsaanbod van Flanders Investment and Trade.
Btw & belastingen
Europa adviseert om een verlaagd btw-tarief voor streaming te hanteren vanaf 2025. Dat zou een goede zaak zijn, en kan al versneld in voege treden.
Onze aanbevelingen
Versnel de invoegetreding van de aangepaste EU-richtlijn 2006/112/EG over btw-tarieven tot de toepassing van het verlaagd btw-tarief voor streaming van voorstellingen.
Zorg voor een uniforme toepassing van de dubbelbelastingverdragen, zeker in de Europese lidstaten.
Onze aanbevelingen
Waarborg de toegang van muziekinstrumenten als handbagage in de cabine, en voor grote muziekinstrumenten in niet-gekoelde ruimtes in het ruim, op internationale vluchten.
Maak het verkrijgen van het noodzakelijke CITES-document voor het reizen met muziekinstrumenten met beschermde houtsoorten buiten de EU gratis.
Voorzie een expliciete en duidelijke toelichting aan Belgische douane-ambtenaren (in luchthavens en treinstations) over de uitzondering voor muziekinstrumenten van een ATA-carnet voor wie naar België reist.
Voorzie specifieke financiële steun voor organisaties die buiten de EU reizen voor de kost bij het verkrijgen van een ATA-carnet bij de kamers van koophandel in België.
Transport muziekinstrumenten
Reizen met muziekinstrumenten is door verschillende regelgevingen bijzonder complex, zeker als het gaat om instrumenten die beschermde houtsoorten bevatten.