Sterk werkgeverschap
Uit werkbelevingsbevragingen blijkt dat het engagement en het werkplezier bij werknemers in de kunsten veel hoger ligt dan in de meeste andere sectoren. Wie in de kunstensector werkt, vindt veel persoonlijke voldoening. Als geen ander geeft de kunstensector creatief talent alle kansen en de nodige zorg. Maar tegelijk ligt de werkdruk hoog en is de verloning in kapitaalkrachtigere sectoren vaak aantrekkelijker. Bovendien maakt de aard van de tewerkstelling en het administratieve kader het werkgeverschap vaak complex.
Om als sector aantrekkelijk te blijven moeten we nieuw talent koesteren en ervaring waarderen. Door werkbaar werk, levenslang leren en intergenerationeel werken een dagelijkse realiteit op de werkvloer te maken. En door in te zetten op meer veiligheid, meer welzijn, meer rechtstreekse tewerkstelling en meer koopkracht voor iedereen die in de sector werkt.
Als sector verbinden we artistiek ondernemerschap met sociale duurzaamheid door maatschappelijk verantwoord te ondernemen. Tegelijk reiken we de hand naar de sociale partners en de overheid om samen te blijven investeren in de sector, door middel van de VIA-akkoorden, en om de regelgevende kaders en ondersteuningsmaatregelen beter af te stemmen op de realiteit in de sector.
Onze aanbeveling
Zorg ervoor dat de subsidie-enveloppe per organisatie minstens rekening houdt met de indexering van de lonen en de baremieke stijging van de loonkost. Subsidieer volwaardig, indexeer volledig.
Een aantrekkelijke sector
We willen het nodige talent kunnen blijven aantrekken én aan boord houden. Maar daarvoor moeten we de concurrentie aankunnen met kapitaalkrachtiger sectoren, onder meer op vlak van verloning. En dat kan enkel door een degelijke financieringsbasis.
Onze aanbevelingen
Zet het huidige activeringsbeleid (IBO, BIS, duaal leren) voort en breid het uit door (betaalde) stages buiten schoolcontext mogelijk te maken, onder meer voor zakelijke leiding. Versoepel de aanwervingsplicht bij IBO, zorg dat mensen die niet uitkeringsgerechtigd zijn ook in aanmerking komen.
Ondersteun pilootprojecten voor de zij-instroom van werknemers uit andere sectoren naar de kunsten en omgekeerd. Zo verhogen we niet alleen de kansen op een flexibele en dus langere loopbaan, we vergemakkelijken ook de invulling van knelpuntberoepen zoals dat van zakelijk leider.
Start een loonsubsidielijn op die ervaren medewerkers de mogelijkheid geeft om nieuwe medewerkers op te leiden.
Instroom
Nieuw talent is de motor van elke creatieve sector. Het huidige activeringsbeleid lenigt sommige, maar nog lang niet alle noden. Betaalde stages buiten een schoolcontext zijn bijvoorbeeld niet mogelijk. Ook voor zij-instromers zijn bijkomende initiatieven nodig. Bovendien schiet de opleiding op de werkvloer soms te kort wegens een gebrek aan middelen. Zo dekt de mentorkorting de behoeftes onvoldoende.
Ervaring werkt
Hoewel vergrijzing maatschappelijke uitdagingen met zich meebrengt, biedt het ook kansen voor de samenleving en voor onze sector. Want ervaring werkt. Maar werk moet werkbaar zijn. Ervaring moeten we borgen én op gepaste wijze blijven inzetten. Tegelijk moeten we loopbanen kunnen heroriënteren, zodat ze voor elke medewerker vol te houden blijven. Systemen zoals de doelgroepvermindering oudere werknemers en het tijdskrediet landingsbanen zijn een hefboom om dat mogelijk te maken.
Onze aanbevelingen
Behoud de doelgroepvermindering oudere werknemers en het tijdskrediet landingsbanen voor onze sector. Zorg er bij het tijdskrediet landingsbanen voor dat de bijhorende voordelen (RVA-bijdragen) of voorwaarden (instapleeftijden) voldoende aantrekkelijk blijven.
Indexeer de aanvullende premie van de Vlaamse Gemeenschap, bij pensionering van kunstenaars die tewerkgesteld waren bij een structureel gesubsidieerde werkgever.
Ondersteun pilootprojecten voor intergenerationeel werken.
Medewerkers in kwetsbare posities
Onze sector werkt met mensen in kwetsbare sociaal-juridische posities. Hen verlonen voor hun werk zonder tijdelijk verlies van hun huidige statuut is vaak onmogelijk. Bovendien is het administratief erg complex.
Onze aanbeveling
Onderzoek hoe mensen in kwetsbare sociaal-juridische posities makkelijker verloond kunnen worden. Verminder de planlast.
Administratieve vereenvoudiging
De complexiteit van de arbeidswetgeving zet rechtstreekse tewerkstelling onder druk. Vooral bij korte contracten in loondienst weegt de planlast zwaar door, onder meer door een gebrek aan doorgedreven digitalisering. Nochtans is rechtstreekse tewerkstelling voor werknemers de beste piste. In elk geval is het ons doel hen te laten genieten van alle sectorale voordelen.
De continuering van de VIA-akkoorden kan daarbij helpen. Dat akkoord voorziet in de mogelijkheid om nieuwe en flexibele kaders te ontwikkelen, waardoor kunstenaars vaker en makkelijker kunnen genieten van de voordelen van een klassieke arbeidsrelatie.
Onze aanbevelingen
Creëer één kanaal waar de werknemer zijn persoonlijke tewerkstellingsadministratie kan bijhouden en regelen. Betrek hierbij ook de werkgevers en de sociale secretariaten.
Maak een kaderovereenkomst mogelijk voor opeenvolgende korte contracten, met één C4. Zorg dat de administratieve afhandeling van C4’s volledig digitaal kan verlopen.
Ondersteun de sector bij de voortzetting van VIA 3.
Specifieke tewerkstellingsmaatregelen
Maatregelen die de loonkost voor de werkgever verminderen en de opbouw van sociale rechten voor de werknemer garanderen zijn niet alleen efficiënt, maar ook noodzakelijk. Dat geldt onder meer voor de doelgroepverminderingen voor kunstenaars en oudere werknemers en de RSZ-korting voor eerste aanwervingen. Maar bij samenwerking met een Sociaal Bureau voor Kunstenaars of via de derdebetalersregeling komen die doelgroepverminderingen niet altijd bij de opdrachtgevers terecht. Nochtans zijn het de opdrachtgevers die werkgelegenheid creëren.
Onze aanbeveling
Maak het juridisch afdwingbaar dat doelgroepverminderingen voor o.a. kunstenaars en oudere werknemers ten goede komen van de opdrachtgevers.
Onze aanbevelingen
Hou de inspanningen om de sector vanuit de bovenbouw te ondersteunen aan, werk verder aan een laagdrempelige dienstverlening met gratis opleidingen en eerste- en tweedelijnsadvies zonder beperkingen.
Investeer, in samenspraak met de sector, verder in een goed uitgebouwd sectorspecifiek aanbod levenslang leren in de kunsten. De VIA-akkoorden zijn daar een bijzonder goed kader voor.
Breid de kmo-portefeuille uit tot de vzw’s in onze sector.
Sectorspecifieke kennisopbouw
Kleinschalig en flexibel werkgeverschap is typerend voor de kunstensector. Voeg daar snel veranderende regelgevende kaders aan toe en het resultaat is een permanente nood aan kennisopbouw in onze organisaties. De kunstensector zet dankzij de VIA-akkoorden in op het borgen van sectorkennis, werkbaar werk, welzijn op het werk, inclusie en het vormen van lerende netwerken. Maar er zijn bijkomende inspanningen nodig. Bovendien kunnen kunstenorganisaties niet van alle overheidsmaatregelen gebruik maken. Onder meer de kmo-portefeuille is voor hen niet toegankelijk.
Welzijn op het werk
Met verschillende initiatieven, waaronder een toolbox tegen grensoverschrijdend gedrag op de werkvloer, zette de kunstensector de afgelopen jaren in op meer welzijn op het werk. Maar klachten melden blijft vaak moeilijk, zeker voor werknemers met korte contracten en voor zelfstandigen. Ook dreigt een lacune door het hervormen van het meldpunt grensoverschrijdend gedrag.
Onze aanbevelingen
Zorg voor een volwaardige opvolger voor het meldpunt grensoverschrijdend gedrag binnen de genderkamer. Eén loket voor een bredere opdracht is een goede zaak. We pleiten ervoor dat het sectorspecifieke in de dienstverlening behouden blijft.
Voorzie binnen de Welzijnswet de mogelijkheid dat ook werknemers met korte contracten, zelfstandigen en vrijwilligers terecht kunnen bij de externe preventieadviseur voor psychosociale aspecten.
Toekomstbestendig zakelijk leiderschap
Er is zo’n groot tekort aan zakelijke leiders dat je het een knelpuntberoep zou kunnen noemen. De zakelijke uitdagingen zijn groot, de opdrachten zeer uiteenlopend en de sectoromgeving specifiek en complex.
Onze aanbeveling
Ondersteun de sector met acties die de kennisdeling, zichtbaarheid en aantrekkelijkheid voor het zakelijk leiderschap vergroten.